Samodzielny powrót dziecka ze szkoły to temat, który budzi wiele pytań wśród rodziców. Jedni uważają, że to naturalny krok w stronę samodzielności, inni obawiają się o bezpieczeństwo i konsekwencje prawne. Warto więc wiedzieć, co na ten temat mówią przepisy oraz jakie są realne obowiązki rodziców i szkół.
Co mówi o tym prawo?
W polskim prawie nie ma jednego, prostego przepisu, który wprost określałby: „od tego wieku dziecko może wracać samo ze szkoły”. Kwestia ta wynika z różnych regulacji:
▪ Kodeks rodzinny i opiekuńczy nakłada na rodziców obowiązek sprawowania pieczy nad dzieckiem do osiągnięcia pełnoletności.
▪ Prawo o ruchu drogowym dopuszcza samodzielne poruszanie się po drogach publicznych pieszo – i tu nie ma ograniczenia wiekowego.
▪ Przepisy szkolne (statuty szkół, regulaminy) zwykle przewidują, że dziecko do ukończenia określonej klasy (zwykle III klasy szkoły podstawowej) powinno być odbierane przez rodzica lub opiekuna.
Oznacza to, że formalnie dziecko może samodzielnie wracać ze szkoły nawet w wieku 7–8 lat, ale ostateczna decyzja zależy od szkoły i od zgody rodziców.
Praktyka w szkołach
W wielu placówkach obowiązuje zasada, że uczniowie klas I–III mogą opuścić teren szkoły tylko z rodzicem, prawnym opiekunem albo osobą upoważnioną na piśmie. W praktyce oznacza to, że pierwszoklasista czy drugoklasista nie zostanie wypuszczony samodzielnie, nawet jeśli rodzice nie mieliby nic przeciwko.
Dopiero w starszych klasach (od IV klasy wzwyż) szkoły zazwyczaj już dopuszczają samodzielne powroty, jednakże zwykle wymagając przy tym od rodziców pisemnego oświadczenia. W takim dokumencie opiekunowie wyrażają zgodę, że dziecko może samo wracać do domu i przejmują odpowiedzialność za jego bezpieczeństwo poza terenem szkoły.
Odpowiedzialność rodziców
Decyzja o tym, czy dziecko może wracać samo ze szkoły, zawsze leży po stronie rodziców. To oni odpowiadają prawnie i faktycznie za bezpieczeństwo dziecka poza murami szkoły.
Po pierwsze – rodzic ponosi pełną odpowiedzialność za dziecko w drodze do domu. Jeśli wyrazi zgodę na samodzielny powrót, szkoła nie ma już obowiązku opieki nad uczniem od momentu opuszczenia jej terenu. W praktyce oznacza to, że w razie nieszczęśliwego zdarzenia – np. wypadku na przejściu dla pieszych – odpowiedzialność prawna i moralna spoczywa na rodzicach, a nie na placówce.
Po drugie – szkoła zabezpiecza się formalnie poprzez pisemne oświadczenie rodzica. Podpisując taki dokument, opiekunowie przejmują odpowiedzialność i potwierdzają, że akceptują samodzielny powrót dziecka. To dlatego w przypadku młodszych uczniów szkoły często w ogóle nie dopuszczają takiej możliwości bez zgody rodziców.
Po trzecie – ocenia się rozsądek decyzji rodziców. W sytuacji wypadku czy zagrożenia organy mogą badać, czy dziecko w danym wieku było wystarczająco dojrzałe, by radzić sobie samo. Inaczej postrzega się siedmiolatka w pierwszej klasie, a inaczej trzynastolatka w klasie siódmej. Ważne są również warunki – bezpieczna osiedlowa droga różni się od ruchliwej ulicy w centrum miasta.
Wiek a gotowość dziecka
Jak już wspominaliśmy, przepisy nie wyznaczają twardej granicy wiekowej. W praktyce można jednak przyjąć pewne ramy:
Dziecko zwykle nie wraca samo; wymaga odbioru przez opiekuna.
Możliwy samodzielny powrót, jeśli rodzice wyrażą pisemną zgodę i szkoła to zaakceptuje.
Samodzielne powroty są powszechne; dziecko powinno być już wystarczająco dojrzałe.
Pełna swoboda w poruszaniu się, choć formalnie rodzic wciąż odpowiada za niepełnoletniego.
Wnioski i najczęściej zadawane pytania
Nie ma jednej granicy wieku, od której dziecko może samodzielnie wracać ze szkoły. O wszystkim decyduje regulamin szkoły i zgoda rodziców. Najczęściej do III klasy obowiązuje odbiór przez opiekuna, a później – przy pisemnej zgodzie – dziecko może wracać samo.
Najważniejsze jest jednak bezpieczeństwo. Decyzję o samodzielnym powrocie należy podejmować indywidualnie – oceniając dojrzałość dziecka, znajomość drogi i warunki w okolicy.
Od jakiego wieku dziecko może wracać samo ze szkoły?
Zgodnie z prawem o ruchu drogowym dziecko po ukończeniu 7. roku życia może samodzielnie poruszać się po drogach publicznych pieszo. Jednak w praktyce szkoły wymagają, by młodsze dzieci (klasy I–III) były odbierane przez opiekunów.
Czy szkoła może zabronić samodzielnego powrotu dziecka?
Tak. Szkoła ustala własny regulamin bezpieczeństwa i może wprowadzić zasadę, że do określonej klasy uczniowie muszą być odbierani przez dorosłych.
Co jest potrzebne, aby dziecko mogło wracać samo?
Najczęściej szkoły wymagają pisemnego oświadczenia rodzica, w którym wyrażają oni zgodę na samodzielny powrót ucznia i przejmują pełną odpowiedzialność za jego bezpieczeństwo poza szkołą.
Kto odpowiada za dziecko w drodze ze szkoły do domu?
Odpowiedzialność przejmują rodzice lub opiekunowie prawni. Szkoła nie ponosi winy za zdarzenia w drodze do domu, jeśli rodzice podpisali zgodę na samodzielny powrót.
Czy są oficjalne statystyki, ile dzieci wraca samo ze szkoły?
Niestety nie ma dokładnych danych. Wiadomo jedynie, że z każdym rokiem rośnie liczba dzieci korzystających z tej możliwości, szczególnie w klasach IV–VIII.
Jak przygotować dziecko do samodzielnego powrotu?
Rodzice powinni przećwiczyć trasę, nauczyć dziecko zasad ruchu drogowego, ustalić „punkty orientacyjne” oraz omówić, co robić w trudnych sytuacjach (np. zgubienie kluczy, zaczepienie przez obcą osobę).
Dodaj komentarz