W dobie smartfonów nagrywanie rozmów stało się banalnie proste. W sytuacjach konfliktowych w pracy wielu pracowników sięga po telefon z myślą: „na wszelki wypadek nagram, może się przyda”. Pojawia się jednak kluczowe pytanie: czy takie nagranie jest legalne i czy może posłużyć jako dowód w sądzie pracy? Odpowiedź – jak to w prawie – brzmi: to zależy.

Nagrywanie rozmowy a prawo karne – kiedy jest przestępstwem?

Wbrew powszechnemu przekonaniu, w polskim prawie samo nagrywanie rozmowy, w której się uczestniczy, nie jest przestępstwem. Przestępstwem jest natomiast podsłuchiwanie cudzych rozmów, czyli takich, w których nagrywający nie bierze udziału. Jeśli więc pracownik nagrywa rozmowę z przełożonym, w której sam uczestniczy, nie popełnia przestępstwa z tytułu nielegalnego podsłuchu.

Nie oznacza to jednak, że takie działanie jest automatycznie w pełni legalne z innych punktów widzenia.

Prawo do prywatności kontra interes pracownika

Każda osoba ma prawo do prywatności, a jej naruszenie może rodzić odpowiedzialność cywilną. Nagranie rozmowy służbowej może ingerować w dobra osobiste przełożonego, zwłaszcza jeśli chodzi o rozmowy nie stricte zawodowe, a dotyczące np. zdrowia, poglądów osobistych czy życia prywatnego. Sądy pracy coraz częściej jednak stają przed dylematem: czy chronić prywatność przełożonego kosztem pracownika, który znajduje się w słabszej pozycji, czy dopuścić dowód z nagrania, jeśli pokazuje on naruszenia prawa, takie jak mobbing, groźby, dyskryminację lub bezprawne polecenia?

Czy sąd pracy dopuści takie nagranie jako dowód?

Formalnie polski proces cywilny nie zawiera zakazu korzystania z „nielegalnie” uzyskanych dowodów. Ostatecznie o dopuszczeniu nagrania decyduje sąd, który waży interesy obu stron. Istotne znaczenie ma okoliczność, czy nagranie służy ochronie uzasadnionego interesu nagrywającego, np. obronie przed niesłusznym zwolnieniem, czy ujawnieniu naruszeń prawa pracy. W praktyce oznacza to, że sądy coraz częściej dopuszczają takie nagrania, jeśli nie ma innego sposobu udowodnienia patologii w miejscu pracy. Szczególnie dotyczy to sytuacji, gdy pracownik działa w stanie wyższej konieczności, a nagranie jest jedynym realnym dowodem na działanie pracodawcy.

Kiedy nagranie może zaszkodzić zamiast pomóc?

Nagrywanie rozmów „profilaktycznie” może jednak obrócić się przeciwko pracownikowi. Jeśli nagrywanie było prowokacyjne, dotyczyło kwestii osobistych lub zostało później rozpowszechnione (np. wrzucone do Internetu), pracownik może narazić się na odpowiedzialność cywilną, a nawet dyscyplinarną. Szczególnie ryzykowne jest udostępnianie nagrań osobom trzecim. Inaczej traktowane jest nagranie jako dowód w sądzie, a inaczej jego publikacja, która może naruszać dobra osobiste i wizerunek.

Kancelaria prawna – kiedy warto skonsultować swoje działania?

Zanim pracownik zdecyduje się na nagranie rozmowy z przełożonym, warto skonsultować się ze specjalistą. Każda sprawa jest inna, a granica między ochroną własnych praw a naruszeniem cudzych jest cienka. Dobra kancelaria prawna Łódź potrafi ocenić, czy planowane nagranie może być w przyszłości dowodem, czy raczej źródłem problemów. W praktyce pomoc prawnika polega nie tylko na analizie już istniejących nagrań, ale także na doradztwie, jak dokumentować działania przełożonych w sposób legalny i skuteczny, np. poprzez notatki, zeznania świadków, e-maile lub inne środki dowodowe.

Nagrywać czy nie?

Nagranie przełożonego nie jest w Polsce z automatu przestępstwem, ale nie oznacza to, że jest całkowicie bezpieczne. Może stać się cennym dowodem w sprawie sądowej, ale równie dobrze może narazić pracownika na problemy prawne, jeśli zostanie użyte nieostrożnie.

Dlatego zamiast działać impulsywnie, warto podejść do tematu strategicznie. W sporach pracowniczych liczy się bowiem nie tylko to, czy mamy rację, ale czy potrafimy ją skutecznie wykazać zgodnie z prawem.