Fotoradary stały się nieodłącznym elementem polskich dróg i jednym z głównych narzędzi egzekwowania przepisów ruchu drogowego. Wielu kierowców, mijając takie urządzenie, zadaje sobie to samo pytanie: czy właśnie zostało zrobione zdjęcie i czy grozi mi mandat? W niniejszym artykule przybliżamy, jak funkcjonuje system fotoradarów, jakie sygnały mogą świadczyć o wykonaniu fotografii oraz w jaki sposób można sprawdzić, czy rzeczywiście zostanie wysłane wezwanie do właściciela pojazdu.

Jak działa fotoradar?

Fotoradar rejestruje pojazdy przekraczające dozwoloną prędkość lub wjeżdżające na czerwonym świetle (w przypadku urządzeń na skrzyżowaniach). Urządzenie działa w oparciu o:

▪ czujniki pomiarowe – rejestrujące prędkość pojazdu

▪ kamerę cyfrową – wykonującą zdjęcie w momencie stwierdzenia wykroczenia

▪ system przesyłania danych – łączący urządzenie z Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD), działającym przy Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego (GITD)

Dzięki temu cały proces od pomiaru do wysłania mandatu odbywa się w sposób całkowicie zautomatyzowany.

---

Czy da się bezpośrednio sprawdzić, czy fotoradar zrobił zdjęcie?

Kierowcy w Polsce nie mają bezpośredniego dostępu do systemu fotoradarów – nie istnieje możliwość zalogowania się do bazy i samodzielnego sprawdzenia, czy urządzenie zarejestrowało wykroczenie. Systemy obsługiwane przez CANARD i GITD są zamknięte i nie przewidują publicznego wglądu dla właścicieli pojazdów.

Niemniej jednak, istnieje droga pośrednia jaką jest kontakt z Głównym Inspektoratem Transportu Drogowego (GITD). Można to zrobić telefonicznie (infolinia), pisemnie przez ePUAP albo tradycyjną pocztą. Zakres przekazywanych informacji będzie tutaj jednak ograniczony – urzędnik może jedynie potwierdzić, czy w systemie toczy się postępowanie wobec pojazdu, a więc czy samochód został zarejestrowany przez fotoradar – co w praktyce odpowiada na najczęściej zadawane pytanie kierowców. Dane szczegółowe, takie jak samo zdjęcie z fotoradaru, data i miejsce zdarzenia czy dane dotyczące pomiaru, udostępniane są dopiero po formalnym wszczęciu procedury i doręczeniu właścicielowi wezwania.

---

Czy zawsze widać moment, gdy fotoradar zrobił zdjęcie?

Wbrew powszechnemu przekonaniu, moment wykonania zdjęcia przez fotoradar nie zawsze jest dostrzegalny gołym okiem. Faktem jest, że starsze urządzenia często wysyłały mocny błysk lampy ksenonowej, niemniej jednak praktycznie wszystkie nowoczesne fotoradary działają obecnie w technologii podczerwieni – oznacza to, że zdjęcie jest robione bez widocznego błysku.

Warto zapamiętać: brak błysku nie oznacza niewykonania zdjęcia.

---

Ile czasu czeka się na mandat z fotoradaru?

Terminy związane z doręczeniem wezwania i nałożeniem mandatu są ściśle określone w przepisach prawa. W praktyce wyglądają one następująco:

▪ Zazwyczaj wezwanie przychodzi w ciągu 1–2 miesięcy od zdarzenia.

▪ Zgodnie z przepisami, mandat za wykroczenie może być nałożony do 180 dni od dnia popełnienia wykroczenia.

▪ Po upływie tego terminu, jeśli korespondencja nie została doręczona, brak jest podstaw prawnych do wystawienia mandatu.

---

Czy fotoradar może się pomylić?

Fotoradary to urządzenia certyfikowane i podlegające okresowej legalizacji, co oznacza, że muszą spełniać rygorystyczne normy techniczne. Ryzyko pomyłki jest zatem minimalne, ale nie jest całkowicie wykluczone.

Do błędów może dojść m.in. przy nieprawidłowym ustawieniu urządzenia, w przypadku odbicia sygnału od innego pojazdu, złych warunków atmosferycznych czy problemów technicznych. Kierowca, który otrzyma wezwanie i uważa, że pomiar został wykonany nieprawidłowo, ma prawo zakwestionować wynik i złożyć odwołanie, domagając się udostępnienia pełnej dokumentacji pomiaru.

---

Co zawiera wezwanie z fotoradaru?

GITD wysyła do właściciela pojazdu pismo, w którym znajdują się:

• zdjęcie z fotoradaru,
• dane dotyczące miejsca i czasu wykroczenia,
• formularz, w którym właściciel wskazuje kierującego pojazdem albo przyjmuje mandat na siebie.

Brak reakcji na wezwanie skutkuje naliczeniem odsetek i wyższą grzywną, a dalszy brak odpowiedzi zwykle prowadzi do skierowania sprawy do sądu.

---

Wnioski + najczęściej zadawane pytania

Nie istnieje szybki sposób, by natychmiast sprawdzić, czy fotoradar zrobił zdjęcie. Najczęściej jedyną pewną informacją jest wezwanie z CANARD/GITD, które przychodzi pocztą. Warto więc uzbroić się w cierpliwość, a jednocześnie pamiętać, że prewencja – czyli przestrzeganie przepisów ruchu drogowego – jest najlepszym sposobem na uniknięcie niechcianego spotkania z mandatem.